بررسی حقوق متهم در دادرسی عادلانه در حقوق کیفری ایران و مقایسه آن با قانون فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته حقوق جزا و جرمشناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

2 استادیار گروه حقوق جزا و جرمشناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

چکیده

تحقق مفهوم عدالت کیفری، مستلزم تضمین حقوق افراد و تعیین ضمانت اجرای عملی و قاطع در برابر تخلف از موازین دادرسی عادلانه می‌باشد. دادرسی عادلانه یا منصفانه به معنای تضمینات کلی است که جهت رعایت حقوق طرفین در فرآیند دادرسی انواع دعاوی نزد دادگاهی صلاحیت‌دار، مستقل، بی‌طرف در مکانیزم قضایی پیش‌بینی شده است. بنابراین، اجرای دادرسی عادلانه در چارچوب قوانین، سبب جلوگیری از تعمیم مصادیق غیرعادلانه و مستبدانه‌ای می‌شود. پژوهش با هدف تبیین موضوع دادرسی عادلانه در حقوق ایران و فرانسه به روش توصیفی- تحلیلی قصد دارد تا به بیان تطبیقی مصادیق دادرسی عادلانه پرداخته و از این طریق باعث ارتقاء دادرسی عادلانه گردد. برآیند اینکه تجربه نشان داده است که حقوق متهم در این مرحله نسبت به‌سایر مراحل دادرسی کیفری بیشتر درمعرض تضییع قرار می‌گیرد و می‌توان از حقوق فرانسه برای رفع خلاءهای موجود در حقوق کیفری ایران استفاده نمود. افزون بر این، بررسی حقوق ایران و فرانسه نشان دهنده اشتراک در مفهوم دادرسی عادلانه است؛ اما در تحقق برخی از مصادیق و نحوه به کارگیری آنها مانند استفاده از وکیل در روند دادرسی با یکدیگر دارای افتراق معنایی هستند.

کلیدواژه‌ها